Sivrisineklerle Mücadelede Yeni Yöntem: Toksik Erkek Tekniği
Macquarie Üniversitesi araştırmacıları tarafından geliştirilen “toksik erkek tekniği,” erkek sivrisineklere örümcek ve deniz şakayığı zehir proteinleri üretme özelliği kazandırıyor. Bu proteinler, çiftleşme sırasında dişilere enjekte edilerek onların yaşam sürelerini kısaltıyor. Dang humması ve Zika gibi hastalıkları yayabilen sivrisinek türlerinde test edilen bu yöntem, Nature Communications dergisinde yayımlanan bir araştırmanın sonucudur.
Çalışmanın baş yazarı Sam Beach, böcek ilaçlarının yerel ekosistemlere zarar vermeden hastalık salgınlarını kontrol altına almak için yeni yöntemin kullanılabileceğini ifade etti. Beach, genetik müdahalenin zahmetli olduğunu belirterek, yeni yöntemin erkek sivrisineklerin dişilerle çiftleşip ardından dişilerin ölmesini hedeflediğini söyledi. Genetik müdahale sürecinde, genlerin yeni yumurtalara enjekte edilmesinin gerekliliğine vurgu yaptı.
Sadece dişi sivrisinekler kan emer ve genellikle yaşamlarının ilk 24-48 saatinde çiftleşirler. Ancak haftalarca yaşayabilir ve hastalık bulaştırabilirler. Yeni yöntemle kan emme oranlarının %40-60 azalabileceği belirtiliyor.
Guardian2’de yer alan habere göre; bu teknik, diğer genetik biyokontrol yöntemlerinden farklı olarak doğrudan dişi sivrisinekleri hedef alıyor. Beach, dişi sivrisinek popülasyonunu hızla azaltıp vektör kaynaklı hastalıkların yayılmasını kontrol altına alabileceklerini belirtti.
Melbourne Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Dr. Tom Schmidt, böcek ilaçlarına karşı hızla direnç geliştiren sivrisineklerin, direnci gemiler ve uçaklar aracılığıyla dünya geneline yayabildiğini belirtti. Yeni ve etkili zararlı yönetimi yöntemlerine ihtiyaç duyulduğunun altını çizen Schmidt, genetik yaklaşımların etkili olabileceğine dikkat çekti. Avustralya’da Wolbachia bakterisi ile enfekte edilen sivrisineklerin dang humması yayılımını azalttığını hatırlattı.
Adelaide Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar araştırmacısı Prof. Philip Weinstein, tüm sivrisinek türlerinin hastalık taşımadığını ve sivrisineklerin polen taşıyıcıları ve balıklar ile yarasalar için önemli bir besin kaynağı olduğunu vurguladı. Weinstein, sivrisinek popülasyonlarını kontrol altına almanın yok etmekten daha etik bir çözüm olduğunu savundu.
