“`html

Almanya’da Yeni Bir Sol Hareketin Doğuşu

Almanya’nın önde gelen siyasi haber platformu Der Spiegel, yedi yıl önce, 2018 yılında Sahra Wagenknecht ve sosyal demokrasinin önemli simalarından Oskar Lafontaine hakkında eleştirilerde bulunmuş, Avrupa’daki sol hareketleri “yaşlı idol” olarak nitelendirerek küçümsemiştir. Ayrıca bu analizde, yeni bir sol hareket oluşturma çabalarının “hayali” ve “fantezi” olarak değerlendirdiği belirtilmişti. Almanya’nın birleşik bir sol hareket için Jean-Luc Mélenchon ve Jeremy Corbyn gibi liderlere sadece sınırlı ölçüde güvenilebileceği vurgulanmıştı.

Peki bu öngörüler doğru muydu?

Günümüzde 73 yaşında olan Mélenchon, Fransız siyaseti içinde tartışmalı bir figür olarak öne çıkıyor. Ancak kurduğu sol ittifak, Yeni Halk Cephesi, 2024 seçimlerinde belirleyici bir rol üstlendi. Mélenchon’un kurduğu “Boyun Eğmeyen Fransa” partisi, meclise 74 temsilci gönderirken, en yakın müttefiki Sosyalistler 59 sandalye kazanmıştır.

SAHRA WAGENKNECHT

56 yaşındaki Sahra Wagenknecht, Avrupa’da birleşik sol düşünceler ile alay edilmiş biri olarak dikkat çekiyor. 2023’te Sol Parti’nin Meclis Grup Başkanvekili olarak, iki kutba bölünen toplumu eleştirip “BSW-Akıl ve Adalet İçin Sahra Wagenknecht İttifakı”nı kuracağını açıkladı. Bu açıklamada, Sol Parti yönetimini “gerçeklikten kopmuş” ve “sol liberal bir grup” olmakla suçladı. 2025 seçimlerinde, Wagenknecht liderliğindeki BSW, sadece 9 bin 500 oy farkla Meclis’e giremedi.

BSW lideri Wagenknecht, savaş karşıtı duruşu, NATO ve neoliberalizm eleştirileriyle kurulu sisteme meydan okuyor. Özellikle barış, medya eleştirisi ve enerji alternatifleri gibi konular üzerine yaptığı açıklamalar nedeniyle yoğun saldırılara maruz kalıyor. Eğer oylar yeniden sayılır ve baraj aşılırsa, bu durum sadece Meclis’i değil, Almanya’nın dış politikasını da derinden etkileyebilir.

Der Spiegel’in “yaşlı idol” dediği bir diğer isim ise Jeremy Corbyn’dir. 76 yaşındaki Corbyn, İngiltere’yi yeniden hareketlendirmek için yeni bir sol parti kurma çalışmalarına girişti. Zarah Sultana ile birlikte oluşturduğu bu yeni oluşum, sadece bir yerel siyasi strateji değil; Avrupa’daki savaş politikalarına, kemer sıkmalara ve sağ popülizme karşı büyüyen toplumsal öfkenin ifadesidir. Yeni sol, sağa alan bırakmaksızın barış, adalet ve eşitlik ilkeleri üzerinden yeniden şekillenmeyi hedefliyor.

YENİ BİR SOLUN İHTİYACI VAR

2025 yılı itibarıyla Avrupa’nın birçok yerinde sosyal demokrat partiler iktidarda ancak etkileri sınırlı. Almanya’daki Sosyal Demokrat Parti (SPD), neoliberal politikaları sürdürürken, İngiltere’de Keir Starmer liderliğindeki İşçi Partisi, soldan ziyade merkez sağa yakın bir tutum sergilemektedir. Bu durum, sosyalist ve ilerici çevrelerin giderek daha fazla rahatsızlık duymasına neden olmaktadır.

Britanya’da ortaya çıkan bu yeni siyasi oluşum, yalnızca İşçi Partisi’nin boşluğunu doldurmayı değil, Avrupa’daki mevcut sol görüşsüzlüğe çözüm bulmayı da amaçlıyor.

Sultana’nın sözleri çok net: “İşçi Partisi, halkın yaşam standartlarını iyileştirmekte tamamen başarısız oldu.”

Corbyn ise samimiyetle ifade ediyor ki… “Yeni bir parti kurmakta geç kaldık. Suçlu arıyorsanız, bana bakın.” Bu açıklamalar, solun yalnızca yeni bir siyasi yapıya değil, aynı zamanda yeni bir mücadele ruhuna ihtiyaç duyduğunu ortaya koyuyor.

BARIŞ POLİTİKASININ YENİDEN DOĞUŞU

Corbyn’in savaş karşıtı duruşu, yeni partinin önemli bir direğini oluşturacak. Sultana da bu çizgiyi benimsediğini açıkça belirtiyor; tıpkı Fransa’da Mélenchon ve Almanya’da Wagenknecht gibi.

Filistin’deki insani krize karşı kayıtsız kalan Starmer liderliğindeki hükümet, işçi sınıfı ve kamuoyunda meşruiyetini yitirmekte. Bu yeni solun ana mesajı, Almanya, Fransa ve İngiltere’de oldukça net: Savaşlara değil, halkın refahına bütçe ayırın.

Sultana’nın çıkışları dikkat çekiyor… Bir yanda milyarlarca dolarlık savunma harcamaları, diğer yanda açlık sınırında yaşayan işçi sınıfı. Bu çelişkileri sorgulamak, yeni hareketin en güçlü siyasi aracı olacak.

SEÇİMDE DEĞİL SOKAKTA MÜCADELE

Yeni partinin kurucu ilkelerinden biri, yalnızca bir seçim partisi olmaması. Sendikalar, çevreciler ve savaş karşıtları ile birlikte hareket edeceğini savunan bu oluşum, halkın doğrudan katılımını sağlayan militan bir sol çizgide yer almayı hedefliyor. Bu, Fransız lider Jean-Luc Mélenchon’un “LFI” (Boyun Eğmeyen Fransa) hareketi ile benzerlik taşıyor.

Yeni siyasi hareketi destekleyen Sosyalist Alternatif, bu girişimi “heyecan verici ve gerekli” olarak tanımlıyor: “Emekçilerin yaşamlarını iyileştirme potansiyeline sahip bu oluşum, sağın yükselişine karşı durabilecek bir güç olabilir.”

Bu yeni oluşum, sadece sağ popülizme değil, aynı zamanda “teknokratik” merkez sola karşı da meydan okuyor gibi görünüyor…

YENİ BİR SOL GERÇEK MÜMKÜN MÜ?

Sultana-Corbyn ikilisi, yalnızca İngiltere siyaseti açısından değil, aynı zamanda Avrupa solunun yeniden inşası açısından da önemli bir konumda. Wagenknecht’in Almanya’da kurmuş olduğu “BSW” hareketi, Mélenchon’un Fransa’daki etkisi ve Bernie Sanders’ın ABD’deki hareketi, benzer sorular üstünde yükseliyor:

Kapitalizmle uzlaşarak ilerici bir yol izlenebilir mi? Sol, barışı savunmadan toplumun güvenini kazanabilir mi?

Öte yandan, Jeremy Corbyn’in bu güçlü çıkışına Almanya solu geçmişte nasıl yaklaşmıştı, bu konuyu hatırlamakta fayda var. Kasım 2023’te gerçekleşmesi planlanan ve Avrupa Konseyleri’nin toplantısına Jeremy Corbyn’in davet edilmemesi de bu duruma çarpıcı bir örnek olarak gösterilebilir. Etkinliğe ev sahipliği yapacak olan Volksbühne tiyatrosunun, Corbyn’i son anda programdan çıkarması, Merkel hükümetinin Orta Doğu’daki gelişmelere dair mevcut tutumu referans göstererek gerçekleşti.

Corbyn, bu tür etkinliklerde Avrupa solu ile Latin Amerika solu arasındaki ilişkileri ve karşılıklı dayanışmayı anlatmak üzere yer almayı umuyordu, ancak Volksbühne, kendi kararına saygı göstererek Corbyn’in iş birliğinde yer almadığını belirtti.

Corbyn, o dönemde Filistin-İsrail konusundaki tutumunu sergileyerek barış ve uluslararası hukuk çerçevesinde bir bakış açısı sundu. Ancak bu yaklaşımı bile Almanya’daki bazı sol gruplar tarafından “sorunlu” bir tutum olarak değerlendirildi. Antisemitizm tartışmaları geçmişte de Corbyn’in İşçi Partisi liderliğinden uzaklaştırılmasında etkili olmuştu.

Volksbühne’nin aldığı bu karar, sadece sanatı değil, siyasi anlayışları da sorgulatan bir tartışmanın başlangıcını ateşlemiş oldu.

EMEK, BARIŞ VE ADALET İÇİN BİR DİRENİŞ

Sultana ve Corbyn’in oluşturduğu yeni parti, Filistin dayanışması, işçi grevleri, savaş karşıtlığı ve sosyal adalet talepleri etrafında birleşmeyi vaat ediyor. Bu vaad, yalnızca geçmişe nostalji değil, somut bir gelecek tasavvuru da içeriyor: Savaş sanayisinin kamu mülkiyetine geçmesi, zenginlerin yüksek oranda vergilendirilmesi, göçmen haklarının korunması ve kamu hizmetlerinin özelleştirmelere kapatılması gibi hedeflerin savunulması.

Söz konusu bir parti, yalnızca Britanya’nın değil, Avrupa’nın da gidişatını değiştirme potansiyeline sahip olabilir.

SOLUN YA YENİLENMESİ YA DA DAĞILMASI

Yeni sol oluşumlar, eğer yalnızca bireylere değil, ilkelere, eleştiriden ziyade çözüme yönelirlerse, Avrupa’da yeni bir emek ve barış hareketi kurabilirler. Aksi takdirde, sağ popülizmin yükselişi karşısında etkisiz kalmaları kaçınılmazdır.

Zarah Sultana ve Jeremy Corbyn’in ortaya koyduğu bu yol, hem bir politik dürüstlük hem de radikal toplumsal adalet iddiası taşımakta. Tarihsel olarak, her büyük dönüşüm tabandan gelen bir çatlak ile başlamıştır.

Şimdi sorulması gereken soru şu: Bu çatlak, Avrupa solunun yeniden doğması için bir fırsat olabilir mi?

Işın Ertürk-Stuttgart

“`