Mehmet Şimşek
Reuters Kartalkaya’da 21 Ocak’ta çıkan yangının ardından Grand Kartal Otel mühürlendi. Bolu Kartalkaya’da 21 Ocak’ta Grand Kartal Otel’de 36’sı çocuk 78 kişinin öldüğü yangının üzerinden iki ayı aşkın süre geçti.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç 27 Mart’ta soruşturma kapsamında halen 20 kişinin tutuklu olduğunu söyledi.
Soruşturmada ilk tutuklananlar arasında otel sahibi Halit Ergül, otelin müdürü ve bazı çalışanları, Bolu Belediye Başkan Yardımcısı Sedat Gülener, Bolu İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Sırrı Köstereli ve Genel Sekreter Yardımcısı Bünyamin Bal gibi isimler bulunuyor.
Yangına dair bilirkişi raporu Mart sonunda Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı’na sunulduktan sonra Halit Ergül’ün eşi Emine Murtezaoğlu Ergül ile kızları Elif Aras ve Ceyda Hacıbekiroğlu, İl Özel İdaresi Ruhsat ve Denetleme Müdürü Yeliz Erdoğan, İl Özel İdaresi eski Ruhsat ve Denetleme Müdürü ve Seben İlçe Özel İdare Müdürü Mehmet Özel ile elektrik teknisyeni Muharrem Şen de tutuklandı.
Peki Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma ne aşamada?
BBC Seha Müge Turan ve 14 yaşındaki kızı Alya Turan için İstanbul’da düzenlenen törende Eylül Turan (ortada) ve babası Tolga Turan (sağda) zaman zaman ayakta durmakta zorlandı Yangınla ilgili ilk rapor yangından yalnızca birkaç gün sonra hazırlandı.
BBC Türkçe‘nin de incelediği bilirkişi ön raporunda Bolu Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, Bolu İl Özel İdaresi, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Grand Kartal Otel işletmesi ve işletmede görev alan bazı yetkili ve çalışanların sorumlu olduğu değerlendirmesi yapıldı.
Raporda ayrıca otelin sahibi ve yöneticilerinin, yapı sahibi ve müteahhit firmaların, projelendirme, uygulama ve denetimde görevli kişilerin, yapıdaki elektrik ve mekanik tesisattan sorumlu kişi ve firmaların, yapıya ruhsat vermeye yetkili mercilerin, varsa sigorta eden şirketin ve varsa iş sağlığı ve güvenliği uzmanının yoksa işveren veya vekilinin kusurlu olduğu belirtildi.
Hazırlanan rapor, beraberinde tartışma da getirdi.
Adalet Bakanı Tunç, raporun basına yansımasının ardından 24 Ocak’ta yaptığı paylaşımda “hiçbir resmi niteliği olmayan korsan bir metin” olarak tarif ettiği raporun Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı’na sunulmadığını açıkladı.
Tunç, aynı paylaşımda otelde elde edilen bulgular ışığında İstanbul Teknik Üniversitesi’nin farklı fakülte ve enstitülerinden öğretim üyelerinden oluşan genişletilmiş bir bilirkişi heyetinin rapor üzerinde çalıştığını ifade etti.
Tunç’un bahsettiği yeni raporun yayınlanmaması üzerine Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Özgür Özel 23 Şubat’ta bir paylaşım yaptı.
Özel, paylaşımda ilk bilirkişi raporunda asıl sorumluluğun Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bolu İl Özel İdaresi, Bolu Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve otel işletmesinde olduğuna işaret edildiğini söyledi.
“Hukuk tanımaz iktidar asıl sorumluları adaletten kaçırmak için binbir türlü oyun oynuyor” diye konuşan Özel, yedi kişilik heyetin iktidar baskısıyla değiştirildiğini öne sürdü.
Özel, “İktidar temsilcileri bu heyetin yeni uzman isimlerle ‘genişletildiğini’ iddia etmişlerdi. Ancak iktidarın istediği gibi rapor hazırlamayan uzmanların yerine yeni heyet kurulduğu ortaya çıktı” dedi.
Mart sonunda başsavcılığa sunulan ve yeni tutuklamaları beraberinde getiren raporu bu yeni heyet hazırladı.
RAPORLARA GÖRE SORUMLU KİM?
İhmaller zincirinden kimin sorumlu olduğu siyaset ve kurumlar arasında yangından hemen sonra tartışma konusu olmuştu.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, yangın yeterlilik belgesinin Bolu Belediyesi’ne bağlı itfaiye tarafından verildiğini, bu yetkinin Kültür Bakanlığı’nda olmadığını söylemişti.
Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan ise Kartalkaya’nın turizm özel alanı olduğunu ve bölgedeki otellerin ruhsat ve denetimlerinden İl Özel İdaresi ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sorumlu olduğunu savunmuştu.
Peki şimdiye kadar hazırlanan raporlara göre yangında sorumluluk kime ait?
Bolu Cumhuriyet Başsavcılığı’na bilirkişi heyeti tarafından Mart’ta sunulan raporda Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bolu İl Özel İdaresi, Bolu Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilileri birinci dereceden sorumlu tutuldu.
Anadolu Ajansı’nın haberine göre raporda otel sahipleri ve yönetim kurulu üyeleri, mimari proje sorumluları, otelde görev yapmış iş sağlığı ve güvenliği uzmanları, otelde kurulu LPG tesisatındaki ihmalleri gerçekleştiren yetkili ve sorumlular da birinci derece asli kusurlu bulundu.
Raporun sonuç kısmında yangının “öngörülebilir, basit önlemlerle engellenebilir ve sonuçları yok edilebilir” olduğu belirtildi.
İçişleri Bakanlığı müfettişleri tarafından hazırlanan bir ön rapor da yangında oteli denetleme yetkisi olan Bolu İl Özel İdaresi yöneticilerini sorumlu buldu.
Basına yansıyan detaylara göre raporda 2011-2024 yılları arasında “denetime ilişkin eksikliklerin zamanında tespit edilmesi için gerekli kararları almadıkları ve asgari özeni göstermedikleri gerekçesiyle” yöneticilerin hukuki sorumluluğu olduğu vurgulandı.
BBC Türkçe bu raporlardan basına yansıyan detayları bağımsız kaynaklara henüz doğrulatamadı.
Reuters Otelin mutfağında başlayan yangın kısa sürede tüm binaya yayıldı. Şubat sonunda Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) tarafından da bir rapor yayınlandı.
Raporda otelin yetkili idaresi, projede çalışan mimar ve mühendisleri ve binanın yapımında yer alan çalışan ve yetkililerin sorumlu olduğuna işaret edildi.
İlgili sigorta şirketleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Bolu İl Özel İdaresi’nin de yönetmeliklere göre sorumluluğu olduğu söylendi.
TMMOB raporunda şu ifadeler yer aldı:
“Ruhsat aşamasında istenen yangın güvenlik tedbirlerinin durumu ile ilgili hususların denetimlerde de karşılanıp karşılanmadığının kontrolünün yapılması gerektiği açıktır. Yangın ile ilgili hususların denetlenmemesinin faciaya davetiye çıkardığı düşünülmektedir.”
MECLİS ARAŞTIRMA KOMİSYONUNDA NELER YAŞANDI?
Şubat’ta TBMM’de kurulan bir meclis araştırması komisyonu da yangına dair çalışmalar yürütüyor.
AKP Erzurum Milletvekili Selami Altınok’un başkanlığındaki komisyon, AKP, CHP, DEM Parti, MHP, İyi Parti ve Yeni Yol Partisi’nden toplam 22 milletvekilinden oluşuyor.
Şubat’tan bu yana komisyon tarafından TBMM’de düzenlenen oturumlara AFAD, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, turizm dernekleri, Türkiye Yangından Korunma ve Eğitim Vakfı, Türkiye Standartları Enstitüsü (TSE) ve Türk Akreditasyon Kurumu dahil farklı kurum ve kuruluşlardan yetkililer katılarak görüş ve raporlarını sundu.
Denetim yetkisine dair tartışmalar araştırma komisyonundaki oturuma da yansıdı.
26 Şubat’ta düzenlenen oturuma Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un katılmaması üzerine muhalefet partisi üyeleri oturumu protesto etti.
CHP, İyi Parti ve Yeni Yol Partisi vekilleri oturumu terk etti.
Bu oturumda Kültür ve Turizm Bakanı Yardımcısı Nadir Alpaslan Kartalkaya bölgesinin belediye mücavir alan sınırları dışında kaldığını belirterek yetki ve sorumluluğun Bolu İl Özel İdaresi’ne ait olduğunu savundu.
Komisyon, olaylı oturumun ardından 28 Şubat’ta Kartalkaya’ya giderek yangının çıktığı otelde inceleme yaptı.
Burada kameralar karşısına geçen komisyon başkanı Altınok, “78 tane insanımızın hayatını kaybettiği yerde hiç kimse, hiçbir kurum ‘ben sorumsuz değilim’ diyemez. Vebali herkesin kendi üzerine yüklemesi lazım gelir” diye konuştu.
Altınok, araştırma komisyonunun adli yetkisi olmadığının altını çizerek yangına dair “kurumsal sorumlulukların tespiti ve bundan sonra bu gibi olayların meydana gelmemesi için ne gibi tedbirler alınacağına dair” çalışmalar yürüttüklerini vurguladı.
Altınok ayrıca 11 Mart’ta TSE ve Türk Akdresitasyon Kurumu’ndan yetkililerin katıldığı oturumda komisyon çalışmalarının dört ay süreceğini ve Bolu İl Özel İdaresi, Bolu Belediyesi ve Bolu Valiliği’nden yetkililerin de komisyona çağrılacağını söyledi.
